ਕੇਸਰੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨਿਊਜ਼ ਨੈੱਟਵਰਕ- ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਲਾਇਬੇਰੀਆ ਦੇ ਇਕ ਕੰਟੇਨਰ ਜਹਾਜ਼ ਤੋਂ ਲਈ ਗਈ ਹੈ। ਤਸਵੀਰ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਧਨੰਜੈ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ ਜੋ ਜਹਾਜ਼ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਬੁਸਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਮੈਕਸੀਕੋ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਜਹਾਜ਼ ਤੋਂ ਤਸਵੀਰ ਉਦੋਂ ਲਈ ਗਈ ਜਦੋਂ ਇਹ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਿਤੀ ਰੇਖਾ ਜਾਂ IDL ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਸੀ।ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਮੈਕਸੀਕੋ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਆਈਡੀਐਲ ਨੂੰ ਵੀ ਪਾਰ ਕਰੇਗਾ।
ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਸਫ਼ਰ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਤਸਵੀਰਾਂ ਉਸ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜਲੀਆਂ ਅਤੇ ਨਵੀਆਂ ਕਹੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਪਹਿਲੀ ਜਨਵਰੀ ਦੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ।
ਹੁਣ ਤੁਹਾਡੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਇੱਥੇ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਪਹਿਲਾ ਸੂਰਜ ਕਿਉਂ ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਪਹਿਲੀ ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਹੀ ਕਿਉਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ;
ਭਾਸਕਰ ਐਕਸਪਲੇਨਰ ਦੇ ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ ਜਾਣੋ ਅਜਿਹੇ ਅਹਿਮ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ..
ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਦਿਨ ਅਤੇ ਰਾਤ ਕਿਵੇਂ ਹਨ?
ਮੰਨ ਲਓ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਬਲਦੇ ਬਲਬ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇੱਕ ਹਨੇਰੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਕੁਰਸੀ ‘ਤੇ ਬੈਠੇ ਹੋ। ਬਲਬ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਤੁਹਾਡੇ ਚਿਹਰੇ ‘ਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਪਿੱਠ ‘ਤੇ ਹਨੇਰਾ ਲਿਆਵੇਗੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧਰਤੀ ਦਾ ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਜਿੱਥੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਉਹ ਰੋਸ਼ਨ ਹੈ ਅਰਥਾਤ ਦਿਨ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨੇਰਾ ਅਰਥਾਤ ਰਾਤ।
ਜੇਕਰ ਸਾਡੀ ਕੁਰਸੀ ਘੁੰਮਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਬਲਬ ਦੇ ਅੱਗੇ ਚੱਕਰਾਂ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮ ਰਹੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਚਿਹਰੇ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਪਾਸੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਅਤੇ ਹਨੇਰਾ ਹੋਵੇਗਾ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਧਰਤੀ ਵੀ ਸੂਰਜ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਪਣੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਪੱਛਮ ਤੋਂ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ ਅਤੇ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਧੁਰੀ ‘ਤੇ ਇਕ ਚੱਕਰ ਪੂਰਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਦਿਨ ਅਤੇ ਰਾਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦਿਨ ਹੋਵੇਗਾ, ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਪਿੱਛੇ ਦੱਖਣੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਪੇਰੂ ਵਿੱਚ ਰਾਤ ਹੋਵੇਗੀ।
ਧਰਤੀ ਆਪਣੀ ਧੁਰੀ ‘ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਘੁੰਮ ਰਹੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਦਿਨ ਅਤੇ ਰਾਤ ਦੀ ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵੀ ਨਿਰੰਤਰ ਜਾਰੀ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਹਰ ਸਮੇਂ ਦਿਨ ਅਤੇ ਰਾਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਪਹਿਲੀ ਜਨਵਰੀ ਕਦੋਂ ਆਵੇਗੀ?
ਅਸੀਂ ਪਿਛਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸਮਝਿਆ ਸੀ ਕਿ ਧਰਤੀ ਪੱਛਮ ਤੋਂ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੂਰਜ ਧਰਤੀ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਪੂਰਬ ਤੋਂ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਪੂਰਬੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ।
ਦੇਸ਼ ਦੀ ਤਾਰੀਖ਼ ਤੱਕ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਲੰਬਕਾਰੀ ਰੇਖਾ ਖਿੱਚੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਲਪਨਿਕ ਲਾਈਨ ਨੂੰ ਤਾਰੀਖ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਬਿੰਦੂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਿਤੀ ਰੇਖਾ (IDL) ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਜਦੋਂ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੀ ਸਵੇਰ ਦਾ ਸੂਰਜ ਇਸ ਕਾਲਪਨਿਕ ਲਾਈਨ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਮਿਤੀ 1 ਜਨਵਰੀ ਹੈ।
ਇਹ ਲਾਈਨ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਥੇ ਕੁਝ ਹੀ ਟਾਪੂ ਦੇਸ਼ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੋਕ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
IDL ‘ਤੇ, ਪੱਛਮ ਤੋਂ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਜਾਂ ਖੱਬੇ ਤੋਂ ਸੱਜੇ ਜਾਣ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਿੱਛੇ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੱਜੇ ਤੋਂ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਜਾਣ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਅੱਗੇ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
IDL ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਪਾਸੇ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੁਆਰਾ ਵੱਖ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਜਾਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਦਾ ਅੰਤਰ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਲਿਟਲ ਡਾਇਓਮੇਡ ਆਈਲੈਂਡ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਬਿਗ ਡਾਇਓਮੇਡ ਆਈਲੈਂਡ ਵਿਚਕਾਰ ਸਿਰਫ 3.18 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਹੈ, ਪਰ ਦੋਵਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਮੇਂ ਦਾ ਅੰਤਰ 21 ਘੰਟਿਆਂ ਦਾ ਹੈ।
ਬਿਗ ਡਾਇਓਮੇਡ ਲਿਟਲ ਡਾਇਓਮੇਡ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਇਸਲਈ ਨਵੀਂ ਤਾਰੀਖ ਲਿਟਲ ਡਾਇਓਮੇਡ ਤੋਂ 21 ਘੰਟੇ ਅੱਗੇ ਹੈ।
IDL ਇੱਕ ਸਿੱਧੀ ਰੇਖਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਕਰਾਸ-ਕਰਾਸ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਰੂਸ ਦੇ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਿਤੀ ਦੇਣ ਲਈ, ਇਸ ਲਾਈਨ ਨੂੰ ਰੂਸ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਰੀਬਾਤੀ ਵਰਗੇ ਛੋਟੇ ਟਾਪੂ ਦੇਸ਼ ਨੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਹੈ, ਇਸਦੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਈਡੀਐਲ ਦੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਰਹਿਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਯਾਨੀ ਕਿ ਆਈਡੀਐਲ ਨੂੰ ਕਿਰੀਬਾਤੀ ਦੇ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਜਦੋਂ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ 1 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 6 ਵਜੇ ਸਨ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 31 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਰਾਤ ਦੇ 10:30 ਵਜੇ ਸਨ; ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਕਿਵੇਂ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਧਰਤੀ ਗੋਲ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਗੋਲ ਵਸਤੂ ਇੱਕ ਵਾਰ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ 360 ਡਿਗਰੀ ਦਾ ਕੋਣ ਬਣਦਾ ਹੈ।
ਧਰਤੀ ਆਪਣੇ ਧੁਰੇ ‘ਤੇ ਪੱਛਮ ਤੋਂ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਭਾਵ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ 360 ਡਿਗਰੀ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ। ਮਤਲਬ ਹਰ ਘੰਟੇ 15 ਡਿਗਰੀ।
ਆਓ ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਉਦਾਹਰਣ ਤੋਂ ਸਮਝੀਏ – ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ ਸਾਡੇ ਸਿਰ ਦੇ ਉੱਪਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦੁਪਹਿਰ ਦੇ 12 ਵੱਜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਸੂਰਜ ਤੋਂ 15 ਡਿਗਰੀ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਵਧੇਗਾ ਤਾਂ ਦੁਪਹਿਰ ਦਾ 1 ਵਜੇ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੋਵੇਗਾ।
ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜ ਸਿੱਧਾ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਦੁਪਹਿਰ ਦੇ 12 ਵਜੇ ਹੋਣਗੇ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਤੈਅ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਯਾਤਰਾ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਰਗੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸੁਵਿਧਾ ਹੋਈ।
ਇਸ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਲੰਡਨ, ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿਚ ਇਕ ਮਿਆਰੀ ਸਮਾਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਸਮਾਂ ਸੀ – ਲੰਡਨ ਦੇ ਗ੍ਰੀਨਵਿਚ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਰਾਇਲ ਆਬਜ਼ਰਵੇਟਰੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖੀ ਘੜੀ ਦਾ ਸਮਾਂ।
ਇਸ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰੀਨਵਿਚ ਮੀਨ ਟਾਈਮ ਯਾਨੀ GMT ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ 13 ਅਕਤੂਬਰ 1984 ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੈਰੀਡੀਅਨ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੁਆਰਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਲੰਡਨ ਦੇ ਗ੍ਰੀਨਵਿਚ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਮਿਆਰੀ ਸਮਾਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਜ਼ੀਰੋ ਮੈਰੀਡੀਅਨ ਯਾਨੀ 0 ਡਿਗਰੀ ਲੰਬਕਾਰ ਰੇਖਾ ਗ੍ਰੀਨਵਿਚ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੀ ਹੈ।
ਗ੍ਰੀਨਵਿਚ ਸਮੇਂ ਭਾਵ GMT ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੰਦਰਭ ਬਿੰਦੂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ, ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ 24 ਬਰਾਬਰ ਸਮਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਨਕਸ਼ੇ ‘ਤੇ 24 ਲੰਬਕਾਰੀ ਲਾਈਨਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਗ੍ਰੀਨਵਿਚ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ GMT 0 ਦਾ ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਗ੍ਰੀਨਵਿਚ ਤੋਂ ਇੱਕ ਘੰਟਾ ਅੱਗੇ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ GMT+1 ਅਤੇ ਇੱਕ ਘੰਟਾ ਪਿੱਛੇ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ GMT-1 ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, GMT+12 ਅਤੇ GMT-12 ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ ਹਰ ਘੰਟੇ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ GMT ਨੂੰ UTC ਯਾਨੀ ਯੂਨੀਵਰਸਲ ਟਾਈਮ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟ ਕਿਹਾ ਜਾਣ ਲੱਗਾ।IDL ਗ੍ਰੀਨਵਿਚ ਲਾਈਨ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਪਿੱਛੇ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਟਾਈਮ ਜ਼ੋਨ ਲਾਈਨਾਂ, IDL ਵਾਂਗ, ਸਮੁੰਦਰਾਂ ‘ਤੇ ਹੋਣ ਤੱਕ ਸਿੱਧੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਇਹ ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਹ ਟੇਢੀਆਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਸਮਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਾਂਗ ਸਿੱਧੀਆਂ ਰੇਖਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਦਰਅਸਲ, ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਸੀ।
ਇਸ ਲਈ, ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕੋ ਸਮਾਂ ਰੱਖਣ ਲਈ, ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਲਾਈਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਰੂਸ ਵਰਗੇ ਵੱਡੇ ਦੇਸ਼ ਕੋਲ 11 ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਸਿਰਫ 5 ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੇ ਹਨ।
ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੈ?
ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿਚ ਸਥਿਤ ਕਿਰੀਬਾਤੀ ਟਾਪੂਆਂ ‘ਤੇ, ਪਹਿਲੀ ਜਨਵਰੀ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਇਸਦੇ ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੈ ਜੋ GMT +14 ਹੈ। ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ GMT + 12 ਤੱਕ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਕਿਰੀਬਾਤੀ ਦਾ ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ GMT + 14 ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਗਿਆ?
ਅਸਲ ਵਿੱਚ, GMT+12 ਅਤੇ GMT-12 ਸਮਾਂ ਜ਼ੋਨ IDL ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਪਾਸੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ UTC +12 ਜਾਂ UTC – 12 ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਦਾ ਅੰਤਰ ਹੈ, ਭਾਵ ਇਕ ਪੂਰੇ ਦਿਨ ਦਾ।
1995 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਕਿਰੀਬਾਤੀ ਦੇ ਗਿਲਬਰਟ ਟਾਪੂ IDL ਦੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਸਨ ਅਤੇ ਫੀਨਿਕਸ ਅਤੇ ਲਾਈਨ ਟਾਪੂ IDL ਦੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਸਨ।
ਗਿਲਬਰਟ ਟਾਪੂਆਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ UTC +12 ਸੀ। ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ ਫੀਨਿਕਸ ਟਾਪੂ ‘ਤੇ UTC -11 ਅਤੇ ਲਾਈਨ ਟਾਪੂ ‘ਤੇ UTC -10 ਸੀ।
ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਗਿਲਬਰਟ ਅਤੇ ਫੀਨਿਕਸ 23 ਘੰਟਿਆਂ ਦੀ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ ਸਨ.
ਤਾਰੀਖ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ, ਕਿਰੀਬਾਤੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਟਾਪੂਆਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ।
ਫੀਨਿਕਸ ਟਾਪੂਆਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ UTC-10:00 ਤੋਂ UTC+13:00 ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਲਾਈਨ ਆਈਲੈਂਡਜ਼ ਦਾ ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ UTC-10:00 ਤੋਂ UTC+14:00 ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਨਵੇਂ ਟਾਈਮ ਜ਼ੋਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਲਾਈਨ ਟਾਪੂ ਦਾ ਸਮਾਂ 24 ਘੰਟੇ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਤਾਰੀਖ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਧ ਗਈ ਸੀ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਪਹਿਲੀ ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਕਿਰੀਬਾਤੀ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਿਰੀਬਾਤੀ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਗਣਰਾਜ ਹੈ, ਇਹ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਟਾਪੂ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਜੋ ਸਿਰਫ 811 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੱਖਣੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦੇ ਟਾਪੂ ਦੇਸ਼ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦਾ ਰਕਬਾ 2.68 ਲੱਖ ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਰੀਬਾਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜਾ।
ਕਿਰੀਬਾਤੀ ਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ 15 ਮਿੰਟ ਦੀ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਚਥਮ ਟਾਪੂ ‘ਤੇ 1 ਜਨਵਰੀ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ UTC +13:45 ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਟਾਈਮ ਜ਼ੋਨ ਦੇ UTC ਤੋਂ 13 ਘੰਟੇ 45 ਮਿੰਟ ਅੱਗੇ ਹੋਣ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਡੇਲਾਈਟ ਸੇਵਿੰਗ ਟਾਈਮ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਸਰਲ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਝੀਏ ਤਾਂ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਬਸੰਤ ਦੇ ਦਿਨ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਇੱਥੇ ਘੜੀਆਂ ਇੱਕ ਘੰਟਾ ਅੱਗੇ ਵਧਦੀਆਂ ਹਨ।
ਜਿਸ ਨਾਲ ਇੱਥੇ ਦਿਨ ਇੱਕ ਘੰਟਾ ਦੇਰੀ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕ ਦਿਨ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਇਸਨੂੰ 9 ਤੋਂ 5 ਦਫ਼ਤਰੀ ਸਮਾਂ-ਸਾਰਣੀ ਦੀ ਬਜਾਏ 10 ਤੋਂ 6 ਦਫ਼ਤਰੀ ਸਮਾਂ-ਸਾਰਣੀ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਸਿਰਫ਼ 1 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਹੀ ਕਿਉਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਦਰਅਸਲ 1582 ਵਿੱਚ ਇਟਲੀ ਦੇ ਪੋਪ ਗ੍ਰੈਗਰੀ-13 ਨੇ ਰੋਮ ਲਈ ਇੱਕ ਕੈਲੰਡਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਨੂੰ ਗਰੈਗੋਰੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਅੱਜ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਗ੍ਰੇਗੋਰੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ 1 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਗ੍ਰੇਗੋਰੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਆ ਸਭਿਅਤਾ 21 ਮਾਰਚ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਮਨਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਯੂਨਾਨੀ ਸਭਿਅਤਾ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ 20 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਮਨਾਇਆ ਅਤੇ ਮਿਸਰੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ 20 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਮਨਾਇਆ।
ਗ੍ਰੈਗੋਰੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਦੌਰਾਨ 715 ਤੋਂ 673 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਤੱਕ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਰੋਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ 10 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦਾ ਕੈਲੰਡਰ ਸੀ ਜੋ ਮਾਰਚ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਦਸੰਬਰ ਵਿੱਚ ਖਤਮ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।
ਦੂਸਰਾ ਰੋਮਨ ਸ਼ਾਸਕ ਨੁਮਾ ਪੌਂਪਿਲਿਅਸ ਇਸ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀਆਂ 12 ਸਥਿਤੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਮਾਵਸਿਆ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ 12 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦਾ ਕੈਲੰਡਰ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਰੋਮੀ ਕੈਲੰਡਰ ਵਿਚ ਦੋ ਹੋਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਨੂੰ ਜਨਵਰੀ ਅਤੇ ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਜੋੜਿਆ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੈਲੰਡਰ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਵੀ ਕੁਝ ਕਮੀਆਂ ਸਨ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ 12 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦਾ ਕੈਲੰਡਰ ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਰੋਮਨ ਯੋਧਾ ਜੂਲੀਅਸ ਸੀਜ਼ਰ 45 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਨਵਾਂ ਕੈਲੰਡਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਸਨੂੰ ਜੂਲੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਇਸ ਦੇ 12 ਮਹੀਨੇ, 365 ਦਿਨ ਸਨ ਅਤੇ ਹਰ ਚੌਥਾ ਸਾਲ ਲੀਪ ਸਾਲ ਸੀ। ਜੂਲੀਅਸ ਸੀਜ਼ਰ ਨੇ ਸਾਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਤੈਅ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਂ ਰੋਮਨ ਦੇਵਤਾ ਜੈਨਸ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਰੋਮਨ ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਫੈਲਣ ਨਾਲ, ਜੂਲੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕਈ ਹੋਰ ਸਾਮਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਅਜੇ ਵੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਾਰੀਖਾਂ ‘ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਫਿਰ ਸਾਲ 1582 ਆਇਆ। ਇਟਲੀ ਦੇ ਕੈਥੋਲਿਕ ਚਰਚ ਪੋਪ ਗ੍ਰੈਗਰੀ XIII ਨੇ ਜੂਲੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਹੋਰ ਕਮੀਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕੀਤਾ, 25 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਕ੍ਰਿਸਮਸ ਅਤੇ 1 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੈਅ ਕੀਤੀ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੇਗੋਰੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਨਵਾਂ ਸਾਲ 1 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਅਜੇ ਵੀ ਗ੍ਰੈਗੋਰੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਦਾ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਨਹੀਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਆਪਣਾ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਯਾਨੀ ‘ਰੋਸ਼ ਹਸ਼ਨਾਹ’ ਯਹੂਦੀ ਮਹੀਨੇ ‘ਤਿਸ਼ਰੀ’ ਦੌਰਾਨ ਮਨਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਹੀਨਾ ਸਤੰਬਰ ਅਤੇ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ 20 ਮਾਰਚ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਨੌਰੋਜ਼ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ, ਵਿਕਰਮੀ ਸੰਵਤ ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਹਿੰਦੂ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਚੈਤਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਪਦਾ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਵਿਕਰਮੀ ਸੰਵਤ ਗ੍ਰੇਗੋਰੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਤੋਂ 57 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਹਿੰਦੂ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਵਿਕਰਮੀ ਸੰਵਤ 2082 ਸਾਲ 2025 ਵਿੱਚ 30 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ।