ਕੇਸਰੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨਿਊਜ਼ ਨੈੱਟਵਰਕ: ਸੰਭਲ ਦੀ ਸ਼ਾਹੀ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦਾ ਸਰਵੇਖਣ ਨਵੰਬਰ 2024 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

  ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਦਾਯੂੰ ਦੀ ਇੱਕ ਮਸਜਿਦ ਦਾ ਸਰਵੇਖਣ ਕਰਨ ਲਈ ਪਟੀਸ਼ਨ ਵੀ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।  

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਪਟੀਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ ਅਦਾਲਤੀ ਕੇਸ ਆਏ।

 ਸੰਭਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹਿੰਸਾ ਹੋਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਥੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਮੰਦਿਰ ਪਾਏ ਜਾਣ ਲੱਗੇ।  

ਕਈ ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ, ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਸਜਿਦਾਂ, ਦਰਗਾਹਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਢਾਂਚਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸੁਭਾਅ ਨੂੰ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨੇ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

 ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਅਤੇ ਉਦਾਰਵਾਦੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੇ 1991 ਦੇ ਪੂਜਾ ਐਕਟ ਅਤੇ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇਕੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨਾਂ ਬਾਰੇ ਸੱਚਾਈ ਜਾਣਨ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 

 ਉਸ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਜਾਣਨ ਦਾ ਕੋਈ ਫਾਇਦਾ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਹਰ ਥਾਂ ਸਰਵੇਖਣ ਅਤੇ ਖੁਦਾਈ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ। 

 ਇਸ ਦੌਰਾਨ, 19 ਦਸੰਬਰ 2024 ਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵੈਮ ਸੇਵਕ ਸੰਘ (ਆਰਐਸਐਸ) ਦੇ ਮੁਖੀ ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ ਨੇ ਵੀ ਸਰਵੇਖਣ ਅਤੇ ਖੁਦਾਈ ਵਰਗੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਸੰਜਮ ਵਰਤਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।

 ਆਰਐਸਐਸ ਮੁਖੀ ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ ਦੇ ਬਿਆਨ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਸੰਗਠਨ ਦਾ ਮੁਖ ਪੱਤਰ ਕਹੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ਰ ਵਿਚ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਸੰਭਲ ਵਰਗੇ ਯਤਨਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 

 ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚੱਲ ਰਹੀ ਬਹਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਦੇਖਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ।

 ਮੀਡੀਆ ਇਸ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਚਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਆਰਐਸਐਸ ਮੁਖੀ ਭਾਗਵਤ ਨਾਲ ਅਸਹਿਮਤੀ ਦਾ ਹੋਵੇ।  

 ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਾਡੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦੇ ਸਵਾਲ ਨੂੰ ਵੱਖਰੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਲੜਾਈ ਦੇ ਸਵਾਲ ਨੂੰ ਵੱਖਰਾ ਅਰਥ ਦੇਣਾ ਪਵੇਗਾ।

ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਲੇਖ ਸੰਪਾਦਕ ਪ੍ਰਫੁੱਲ ਕੇਤਕਰ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। 

 ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਲੇਖ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਜੋ ਬਹਿਸ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਸੂਡੋ-ਸੈਕੂਲਰਵਾਦ ਦੇ ਪ੍ਰਿਜ਼ਮ ਰਾਹੀਂ ਹਿੰਦੂ-ਮੁਸਲਿਮ ਮੁੱਦੇ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। 

 ਸਗੋਂ ਹੁਣ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਨਾਲ ਹੋ ਰਹੀ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਵਿਰੁੱਧ ਚੱਲ ਰਹੀ ਲੜਾਈ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਬਹਿਸ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਰਗਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।

 ਲੇਖ ‘ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸੰਭਲ ‘ਚ ਮਸਜਿਦ ਸਰਵੇਖਣ ‘ਤੇ ਪਥਰਾਅ, ਮੁਸਲਿਮ ਇਲਾਕਿਆਂ ‘ਚ ਫੜੀ ਜਾ ਰਹੀ ਬਿਜਲੀ ਚੋਰੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਬੰਦ ਹੋਏ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰਾਂ ਦੀ ਖੋਜ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਚੱਲ ਰਹੀ ਅਖੌਤੀ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ।

   ਔਰਗੇਨਾਈਜਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਨਾਖਤ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ-ਮੁਸਲਿਮ ਦਾ ਸਵਾਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਸਵਾਲ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸ ਦਾ ਧਰਮ ਦੂਜੇ ਨਾਲੋਂ ਉੱਤਮ ਹੈ।

 ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਵਾਲ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਛਾਣ ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਡੀ ਸਭਿਅਤਾ ਉੱਤੇ ਹੋਏ ਅੱਤਿਆਚਾਰਾਂ ਲਈ ਇਨਸਾਫ਼ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ।

  ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ ਸਹੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦੱਸਣ ਅਤੇ ਸੱਭਿਅਤਾ ਨਾਲ ਇਨਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਲਗਾਤਾਰ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨੂੰ ਮਹਾਨ ਆਖਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। 

 ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਇਆ ਕਿ ਉਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮਾਲਕ ਸਨ।  

ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸੀ ਇਹ ਗੱਲ ਅੱਧੀ ਸੱਚ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਸੈਂਕੜੇ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਹਿੰਦੂ ਰਾਜੇ ਹੀ ਸਨ।

ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਜਾਵੇ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਦੇ ਵਾਰਿਸ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹਨ। 

 ਲੇਖ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬਾਬਰ ਅਤੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਹੀਰੋ ਨਾ ਮੰਨਣ, ਅਸਲ ਵਿਚ ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੋਕ ਹਨ। 

 ਲੇਖ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਜਾਤੀ ਦੇ ਸਵਾਲ ਦਾ ਅਸਲ ਕਾਰਨ ਲੱਭਿਆ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਦਾ ਹੱਲ ਲੱਭਿਆ। 

ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨਾਂ ਦਾ ਸਵਾਲ ਸਭਿਅਤਾ ਨਾਲ ਹੋ ਰਹੀ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਵਜੋਂ ਹੱਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ | 

 ਜੇਕਰ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਕਾਰਨ ਇਸ ਸਵਾਲ ਦਾ ਹੱਲ ਨਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੱਟੜਵਾਦ ਹੀ ਵਧੇਗਾ। 

ਔਰਗੇਨਾਈਜਰ ਦੀ ਰਾਏ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਹਿੰਦੂ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦਾ ਕਹਿਣਾ 

 ਵਿਸ਼ਵ ਹਿੰਦੂ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਾਰਨ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਉਂ ਅੱਜ ਹਿੰਦੂ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਵੀਐਚਪੀ ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ਜੈਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, “1984 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਤਾਂ ਨੇ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਾਨੂੰ ਅਯੁੱਧਿਆ, ਕਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਮਥੁਰਾ ਦੇ ਦਿਓ, ਅਸੀਂ ਲੱਖਾਂ ਭੁੱਲ ਜਾਵਾਂਗੇ। 

 ਪਰ ਅੱਜ ਜੋ ਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਹੈ, ਉਸ ਲਈ ਮੁਸਲਿਮ ਨੇਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ।

 ਸੁਰੇਂਦਰ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਅਸੀਂ ਅਯੁੱਧਿਆ ਲਿਆ ਹੈ, ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਲੜ ਕੇ ਲਿਆ ਹੈ। 

 ਹੁਣ ਦੋ ਬਚੇ ਹਨ, ਜੇਕਰ ਮੁਸਲਿਮ ਸਮਾਜ ਅਜੇ ਵੀ ਅੱਗੇ ਵਧ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਸਮਾਜ ਦੇ ਜਾਗਰੂਕ ਤਬਕੇ ਨੂੰ ਸਮਝਾ ਸਕਾਂਗੇ ਕਿ ਅਜਿਹੇ (ਖੋਦਾਈ-ਸਰਵੇਖਣ) ਯਤਨ ਹਰ ਥਾਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ। 

 ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਸਰਸੰਘਚਾਲਕ ਜੀ ਨੇ ਸਹੀ ਕਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ… ਮੁਸਲਿਮ ਸਮਾਜ ਕੋਲ ਅਜੇ ਵੀ ਸਮਾਂ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਕਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਮਥੁਰਾ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਹਿੰਦੂ ਸਮਾਜ ਸਦਭਾਵਨਾ ਲਈ ਰੁਕ ਸਕਦਾ ਹੈ।

 ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੈ ਜਦੋਂ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਦੇ ਜਾਲ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਫਸ ਰਹੇ ਹਨ। 

 ਸੰਭਲ ਵਰਗੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਯਤਨਾਂ ਸਦਕਾ 1978 ਦੇ ਦੰਗਿਆਂ ਦਾ ਸੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ। 

 ਪਰ ਇਹ ਸਵਾਲ ਸਿਰਫ਼ ਧਰਮ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਾਡੀ ਹਿੰਦੂ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਅਤੇ ਸੰਭਾਲਣ ਦਾ ਹੈ।  

ਸਰਸੰਘਚਾਲਕ ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ ਅਤੇ organisor ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਇੱਕ ਹੀ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਬੇਸ਼ੱਕ ਵੱਖਰੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

(ਓਪ ਇੰਡੀਆ ਤੋਂ ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ)