ਕੇਸਰੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨਿਊਜ਼ ਨੈੱਟਵਰਕ: 21 ਤੋਂ 28 ਦਸੰਬਰ ਤੱਕ ਚਲਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਹਫਤੇ ਦੌਰਾਨ 26 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਪੂਰਾ ਦੇਸ਼ ਵੀਰ ਬਾਲ ਦਿਵਸ ਮਨਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਵੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ। 

 ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਅਕੀਦੇ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ‘ਤੇ ਡਟੇ ਰਹੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਲੇਰੀ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰੇਗੀ।  

ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨੇ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਨੂੰ ਵੀ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਉਹ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਸਮਾਜ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣ।

 ਇਸ ਮੌਕੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਦ੍ਰੋਪਦੀ ਮੁਰਮੂ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ ਕਲਚਰਲ ਸੈਂਟਰ ਵਿਖੇ 17 ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ। 

 ਉਸ ਦੀਆਂ ਅਸੀਮ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬੇਮਿਸਾਲ ਗੁਣਾਂ ਲਈ ਵੀ ਉਸਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ। 

 ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ 2047 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਮਨਾਵਾਂਗੇ ਤਾਂ ਇਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਜਾਗਰੂਕ ਨਾਗਰਿਕ ਹੋਣਗੇ।  

ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਮੁੰਡੇ-ਕੁੜੀਆਂ ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਬਣਨਗੇ।

 ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਵੀਰ ਬਾਲ ਦਿਵਸ ‘ਤੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਵਜ੍ਹਾ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ।

  ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਹੀ ਧਰਮ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਸੇ ਧਰਮ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੇ 26 ਦਸੰਬਰ 1704 ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।  

ਆਉ ਅੱਜ ਫੇਰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰੀਏ…

 ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਦੀਵਾਰ ਵਿੱਚ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ

 ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਨੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੁਆਰਾ ਭੇਜੇ ਗਏ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਨਾਲ ਕਈ ਲੜਾਈਆਂ ਲੜੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਹਰਾਇਆ, ਪਰ 1704-05 ਵਿਚ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਨੇ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਘੇਰਾ ਪਾ ਕੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਰਚੀ ਸੀ। 

 ਮੌਜੂਦ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਵਜ਼ੀਰ ਖ਼ਾਨ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਸਿੱਖ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਤੋਂ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਹਾਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਅੱਕ ਕੇ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਚਾਰੇ ਪਾਸਿਓਂ ਘੇਰ ਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਰਸਦ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਘਾਟ ਪੈਦਾ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। 

 ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਸੰਧੀ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਕਿਲ੍ਹਾ ਛੱਡ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਭੱਜਣ ਦਾ ਰਸਤਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।  

ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਮੁਗਲ ਗਵਰਨਰਾਂ ਨੇ ਕੁਰਾਨ ‘ਤੇ ਸਹੁੰ ਵੀ ਚੁੱਕੀ।

 ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸਿੱਖ ਫੌਜ ਨੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਦੇਵੀ ਅਤੇ ਚਾਰੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ (ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਜੁਝਾਰ ਸਿੰਘ, ਜ਼ੋਰਾਵਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਫਤਿਹ ਸਿੰਘ) ਦੇ ਨਾਲ ਕਿਲ੍ਹਾ ਛੱਡਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ।

 ਉਹ 21 ਦਸੰਬਰ 1704 ਦੀ ਰਾਤ ਸੀ। ਇਹ ਥਾਂ ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਦਾ ਕੰਢੇ ਸੀ। ਮੌਸਮ ਠੰਡਾ ਅਤੇ ਬਰਸਾਤ ਵਾਲਾ ਸੀ।  

ਅਜਿਹੇ ਔਖੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ (19) ਅਤੇ ਜੁਝਾਰ ਸਿੰਘ (14) ਨਾਲ ਚਮਕੌਰ ਦੀ ਗੜ੍ਹੀ ਪਹੁੰਚਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਏ, ਪਰ ਬਾਕੀ ਪਰਿਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਵਿਛੜ ਗਏ।  

ਜ਼ੋਰਾਵਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਫਤਿਹ ਸਿੰਘ ਆਪਣੀ ਦਾਦੀ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਦੇਵੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸਨ।

 ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਦੇ ਬੇਈਮਾਨ ਹੋ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਜ਼ਾਲਮ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਨੇ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ।  

ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਠੰਢ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਠੰਢੀ ਥਾਂ ’ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ।  

ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਨੇ ਦੋ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ, ਜ਼ੋਰਾਵਰ ਸਿੰਘ (9) ਅਤੇ ਫਤਿਹ ਸਿੰਘ (6) ਅੱਗੇ ਇੱਕ ਸ਼ਰਤ ਰੱਖੀ ਕਿ ਉਹ ਇਸਲਾਮ ਕਬੂਲ ਕਰ ਲੈਣ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।  

ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਨੇ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਜਿੰਦਾ ਕੰਧ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਦੇਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ। ਦੋਵੇਂ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣਾ ਧਰਮ ਨਹੀਂ ਛੱਡ ਸਕਦੇ।

 ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦਾਦਾ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਨੂੰ ਵੀ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ- ਅਸੀਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਹਾਂ, ਜੋ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣਾ ਧਰਮ ਨਹੀਂ ਛੱਡ ਸਕਦੇ। 

 ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਲੇਰਕੋਟਲੇ ਦੇ ਨਵਾਬ, ਜਿਸਦਾ ਭਰਾ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਨੂੰ ਕੰਧ ਵਿੱਚ ਚੁਣਨ ਲਈ ਸੌਂਪਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ।

ਵਜ਼ੀਰ ਖ਼ਾਨ ਨੂੰ ਲੱਗਾ ਸੀ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਉਹ ਬਦਲੇ ਦੀ ਅੱਗ ਵਿਚ ਸੜ ਰਿਹਾ ਹੈ।

  ਪਰ, ਉਸਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਦੋ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਕੀ ਕਸੂਰ ਸੀ?  

 ਜ਼ੋਰਾਵਰ ਸਿੰਘ ਦੋਹਾਂ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਵੱਡਾ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕੰਧ ਉੱਠਣ ਲੱਗੀ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਹੰਝੂ ਆ ਗਏ।  

ਇਸ ‘ਤੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਕੀ ਉਹ ਕੁਰਬਾਨੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਡਰਦਾ ਹੈ, ਇਸੇ ਲਈ ਰੋ ਰਿਹਾ ਹੈ? 

 ਜ਼ੋਰਾਵਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਹ ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਦੁਖੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਛੋਟਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਫਤਿਹ ਸਿੰਘ ਪਹਿਲਾਂ ਕੰਧ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਮਰੇਗਾ। 

 ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਦੁੱਖ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮੇਰੇ ਅੱਗੇ ਕੁਰਬਾਨ ਹੋਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।”

 ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ – “ਮੈਂ ਮੌਤ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਡਰਦਾ, ਇਹ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਡਰਦਾ ਹੈ.”

 ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਇੰਨੀ ਅਣਮਨੁੱਖੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਕੋਈ ਮਿਸਾਲ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ। 

 ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚਮਕੌਰ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਮੁੜ ਜੰਗ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੇ ਬਾਕੀ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਜੁਝਾਰ ਸਿੰਘ ਵੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ। 

 ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋ ਪੋਤਰਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਸੁਣ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੰਨਾ ਸਦਮਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵੀ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ।

 ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਦਸੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਚਮਕੌਰ ਦੀ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਸਿੱਖ ਸਿਪਾਹੀ ਵੀ ਲੜਦਿਆਂ ਕੁਰਬਾਨ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।

 ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਚਾਰ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਕੁਰਬਾਨ ਹੋ ਗਏ ਪਰ ਸਿੱਖ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਬਣਨ ਦਿੱਤਾ।  

ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜ਼ੁਲਮ ਕਾਰਨ ਡਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਇਹ ਚਾਰ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਕਾਰਨ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਬਹਾਦਰੀ ਕਈ ਗੁਣਾ ਵਧ ਗਈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੌਂਸਲੇ ਅਸਮਾਨ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਲੱਗੇ।