*ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਹਿੰਸਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਜਾਰੀ ਹਨ
ਤੇਲ ਅਵੀਵ (ਕੇਸਰੀ ਨਿਊਜ਼ ਨੈੱਟਵਰਕ): ਲੀਬੀਆ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨਜਲਾ ਮੰਗੋਸ਼ ਨੇ ਐਤਵਾਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਨਜਲਾ ਨੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਹਫਤੇ ਰੋਮ ‘ਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਐਲੀ ਕੋਹੇਨ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੁਪਤ ਬੈਠਕ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨਾਜ਼ਲਾ ਵਿਰੁੱਧ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਹਿੰਸਾ ਹੋਈ।
ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਬਦੁੱਲਹਾਮਿਦ ਨੇ ਨਜਲਾ ਨੂੰ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਜਾਂਚ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ। ਲੀਬੀਆ ਹੁਣ ਅਰਬ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਲਸਤੀਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਲੀਬੀਆ ਦੇ ਲੋਕ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇਸ਼ ਮੰਨਦੇ ਹਨ।
ਕਿਉਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਵਿਵਾਦ
ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਰੋਮ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਕਾਨਫਰੰਸ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਲੀਬੀਆ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨਜਲਾ ਮੰਗੋਸ਼ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਐਲੀ ਕੋਹੇਨ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਖ਼ਬਰਾਂ ਨੇ ਇਤਾਲਵੀ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਲੀਕ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕੋਹੇਨ ਅਤੇ ਨਾਜਲਾ ਨੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਖਬਰਾਂ ਦੇ ਲੀਕ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀ ਰੋਮ ਵਿੱਚ ਮੀਟਿੰਗ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੀਬੀਆ ਵਿੱਚ ਹਫੜਾ-ਦਫੜੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਉੱਥੇ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਸਰਕਾਰ ਖਿਲਾਫ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਰਾਜਧਾਨੀ ਤ੍ਰਿਪੋਲੀ ਵਿੱਚ ਅੱਗਜ਼ਨੀ ਦੀਆਂ ਕਈ ਘਟਨਾਵਾਂ ਹੋਈਆਂ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਬਦੁਲਹਾਮਿਦ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਜਾਂਚ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤੇ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਇਟਲੀ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਉੱਚ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਤਿਆਰੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਲੀਬੀਆ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਤ੍ਰਿਪੋਲੀ ਸਮੇਤ ਕਈ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ‘ਚ ਸਰਕਾਰ ਵਿਰੋਧੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨਾਜਲਾ ਦੇ ਪੋਸਟਰ ਸਾੜੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਂਚ
• ਖਾੜੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਵੱਡੇ ਅਖਬਾਰ ‘ਅਰਬ ਵਰਲਡ’ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ – ਲੀਬੀਆ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਗਠਜੋੜ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਗਾਵਤ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗੀ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਖਿਲਾਫ ਜਾਂਚ ਦੇ ਹੁਕਮ ਵੀ ਦਿੱਤੇ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਵੀ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਨਾਜਲਾ ਐਤਵਾਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਜੈੱਟ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਛੱਡ ਗਈ ਸੀ।
ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਲੀਬੀਆ ਦੇ ਕਈ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਪੋਸਟਰ ਸਾੜੇ ਗਏ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਫਲਸਤੀਨ ਦੇ ਝੰਡੇ ਵੀ ਲਹਿਰਾਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨਜਲਾ ਮੰਗੋਸ਼ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਧੋਖਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨਾਲ ਗੁਪਤ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।
• ਇਸਰਾਈਲ ਦੀ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਵੀ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ‘ਤੇ ਆਪਣੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਰਵੱਈਏ ਤੋਂ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਗੁਪਤ ਗੱਲਬਾਤ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਕੇ ਗ਼ਲਤ ਮਿਸਾਲ ਕਾਇਮ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਅਰਬ ਮੁਲਕਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਸੁਧਾਰਨੇ ਹੋਰ ਔਖੇ ਹੋ ਜਾਣਗੇ।
ਅਬਰਾਹਿਮ ਸਮਝੌਤੇ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਨਜ਼ਰ
ਜਦੋਂ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਰਬ ਜਗਤ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਚਾਲੇ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ, ਅਮਰੀਕੀ ਸਰਕਾਰ ਲਗਾਤਾਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਸਾਰੇ ਅਰਬ ਦੇਸ਼ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਬੰਧ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਅਰਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਕਈ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ। ਅਰਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਫਿਲਸਤੀਨ ਨੂੰ ਵੱਖਰਾ ਦੇਸ਼ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ ਉਸ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਲੀਬੀਆ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
• ਅਬਰਾਹਿਮ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਸਮੇਂ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਯੂਏਈ, ਬਹਿਰੀਨ, ਮੋਰੋਕੋ ਅਤੇ ਸੂਡਾਨ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਅੱਜ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਯੂਏਈ ਵਿਚਕਾਰ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਸਬੰਧ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੇ ਹਨ।
ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ ਨੇ ਭਰੋਸਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਵਿਚਾਲੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਬੰਧ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਫਲਸਤੀਨ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਅਤੇ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਅਮਰੀਕਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਹੁਣ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਵੇ। ਜੇਕਰ ਸਾਊਦੀ ਅਜਿਹਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅਰਬ ਖੇਤਰ ਦੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਵੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਇਸ ਰਾਹ ‘ਤੇ ਚੱਲਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਣਗੇ।
ਅਮਰੀਕਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਨੂੰ I2U2 ਗਰੁੱਪ ‘ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ, ਯੂਏਈ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅੱਖਰ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਮੂਹ ਦਾ ਨਾਮ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਐਲੀ ਕੋਹੇਨ ਨੇ ਕਿਹਾ – ਇਹ ਬਹੁਤ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੇ ਵਿੱਚ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਬੰਧ 6 ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹਾਲ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਹੀ ਖ਼ਬਰ ਆਈ ਸੀ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਨੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੇ ਕ੍ਰਾਊਨ ਪ੍ਰਿੰਸ ਮੁਹੰਮਦ ਬਿਨ ਸਲਮਾਨ (ਐਮਬੀਐਸ) ਨਾਲ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।