ਬੰਗਲੌਰ (ਕੇਸਰੀ ਨਿਊਜ਼ ਨੈੱਟਵਰਕ) –
ਚੰਦਰਮਾ ‘ਤੇ ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਦੇ ਸਫਲ ਲੈਂਡਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸਰੋ ਹੁਣ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਯਾਨੀ 2 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸੌਰ ਮਿਸ਼ਨ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਪੇਸ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਨੀਲੇਸ਼ ਐਮ ਦੇਸਾਈ ਨੇ ਨਿਊਜ਼ ਏਜੰਸੀ ਏਐਨਆਈ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ।
ਆਦਿਤਿਆ L1 ਸੂਰਜ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਪੁਲਾੜ ਆਧਾਰਿਤ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਬਣਦੇ ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਰਿਮੋਟ ਨਿਰੀਖਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਆਦਿਤਿਆ ਯਾਨ L1 ਯਾਨੀ ਸੂਰਜ – ਧਰਤੀ ਦੇ ਲਾਗਰੇਂਗੀਅਨ ਬਿੰਦੂ ‘ਤੇ ਰਹਿ ਕੇ ਸੂਰਜ ‘ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਤੂਫਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝੇਗਾ। ਇਹ ਬਿੰਦੂ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 1.5 ਮਿਲੀਅਨ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਲਗਭਗ 120 ਦਿਨ ਯਾਨੀ 4 ਮਹੀਨੇ ਲੱਗਣਗੇ।
ਇਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵੈੱਬ ਬੈਂਡਾਂ ਤੋਂ ਸੱਤ ਪੇਲੋਡਾਂ ਰਾਹੀਂ ਲੈਗਰੇਂਜੀਅਨ ਬਿੰਦੂ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਚੱਕਰ ਲਵੇਗਾ, ਫੋਟੋਸਫੀਅਰ, ਕ੍ਰੋਮੋਸਫੀਅਰ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਬਾਹਰੀ ਪਰਤ, ਕੋਰੋਨਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੇਗਾ।
ਯੂਆਰ ਰਾਓ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਇਹ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਦੋ ਹਫ਼ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਸਰੋ ਦੇ ਸ੍ਰੀਹਰੀਕੋਟਾ ਪੁਲਾੜ ਬੰਦਰਗਾਹ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ।
ਆਦਿਤਿਆ ਐਲ1 ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਸੀ
ਇਸਰੋ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਆਦਿਤਿਆ ਐਲ1 ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ। ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਐਸਟ੍ਰੋਫਿਜ਼ਿਕਸ, ਬੰਗਲੌਰ (IIA) ਵਿਜ਼ੀਬਲ ਐਮੀਸ਼ਨ ਲਾਈਨ ਕਰੋਨਾਗ੍ਰਾਫ ਨੇ ਇਸਦੇ ਪੇਲੋਡ ਬਣਾਏ। ਜਦਕਿ ਇੰਟਰ-ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਐਸਟ੍ਰੋਨੋਮੀ ਐਂਡ ਐਸਟ੍ਰੋਫਿਜ਼ਿਕਸ ਪੁਣੇ ਨੇ ਮਿਸ਼ਨ ਲਈ ਸੋਲਰ ਅਲਟਰਾਵਾਇਲਟ ਇਮੇਜਰ ਪੇਲੋਡ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਯੂਵੀ ਪੇਲੋਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋਨਾ ਅਤੇ ਸੂਰਜੀ ਕ੍ਰੋਮੋਸਫੀਅਰ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਐਕਸ-ਰੇ ਪੇਲੋਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸੂਰਜ ਦੇ ਭੜਕਣ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਪਾਰਟੀਕਲ ਡਿਟੈਕਟਰ ਅਤੇ ਮੈਗਨੇਟੋਮੀਟਰ ਪੇਲੋਡ ਚਾਰਜ ਕੀਤੇ ਕਣ ਦੇ ਹਾਲੋ ਆਰਬਿਟ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੇ ਚੁੰਬਕੀ ਖੇਤਰ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗਾ।
ਆਦਿਤਿਆ ਯਾਨ ਨੂੰ L1 ਬਿੰਦੂ ‘ਤੇ ਕਿਉਂ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਆਦਿਤਿਆ ਯਾਨ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹਾਲੋ ਔਰਬਿਟ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸਰੋ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ L1 ਬਿੰਦੂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਇੱਕ ਹਾਲੋ ਆਰਬਿਟ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦੇ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਦੇਖ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਰੀਅਲ ਟਾਈਮ ਸੋਲਰ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਅਤੇ ਪੁਲਾੜ ਦੇ ਮੌਸਮ ‘ਤੇ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਆਦਿਤਿਆ L1 ਦੇ ਪੇਲੋਡਸ ਤੋਂ ਕੋਰੋਨਲ ਹੀਟਿੰਗ, ਕੋਰੋਨਲ ਪੁੰਜ ਇਜੈਕਸ਼ਨ, ਪ੍ਰੀ-ਫਲੇਅਰ ਅਤੇ ਫਲੇਅਰ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ, ਕਣਾਂ ਦੀ ਗਤੀ ਅਤੇ ਸਪੇਸ ਮੌਸਮ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਆਦਿਤਿਆ L1 ਇਸਰੋ ਦਾ ਧਰਤੀ ਦੇ ਪੰਧ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਦਾ 5ਵਾਂ ਮਿਸ਼ਨ
22 ਅਕਤੂਬਰ 2008 ਚੰਦਰਯਾਨ 1
5 ਨਵੰਬਰ 2013 ਮਾਰਸ ਆਰਬਿਟਰ ਮਿਸ਼ਨ
22 ਜੁਲਾਈ 2019 ਚੰਦਰਯਾਨ 2
14 ਜੁਲਾਈ 2023 ਚੰਦਰਯਾਨ 3
ਆਦਿਤਿਆ L1 2 ਸਤੰਬਰ 2023