ਕੇਸਰੀ ਨਿਊਜ਼ ਨੈੱਟਵਰਕ : ਹੁਣ ਤਕ ਤੁਸੀਂ ਚੰਦਰਮਾ ‘ਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਖਰੀਦਣ ਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਬਸਤੀਆਂ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਸੁਣਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਤੇ ਇਸ ਕੰਮ ‘ਚ ਲੱਗੇ ਕਈ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਵੀ ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਪਰ ਹੁਣ ਪੁਲਾੜ ਵਿਗਿਆਨੀ ਚੰਦਰਮਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੰਗਲ ‘ਤੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਵਸਾਉਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਤੇ ਘਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਇੱਟਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਹਨ। ਇੰਡੀਅਨ ਸਪੇਸ ਰਿਸਰਚ ਆਰਗੇਨਾਈਜੇਸ਼ਨ (ਇਸਰੋ) ਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਸਾਇੰਸ (ਆਈਆਈਐਸਸੀ) ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਦੇ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਇੱਟਾਂ ਬਣਾਉਣ ‘ਚ ਸਫਲਤਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਆਈਆਈਐਸਸੀ ਦੇ ਮਕੈਨੀਕਲ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਵਿਭਾਗ ‘ਚ ਐਸੋਸੀਏਟ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਲੋਕ ਕੁਮਾਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ‘ਚ ਦੋਵਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਇਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਇੱਟਾਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ‘ਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਲੋਕ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਇੱਟਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ‘ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਐਮਐਸਐਸ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੇ ਵਾਧੇ ਕਾਰਨ ਬਾਇਓ-ਸੀਮੈਂਟੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ‘ਚ, ਇੱਟਾਂ ਨੂੰ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਇੱਕ ਜੈਵਿਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੁਆਰਾ ਆਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ‘ਚ ਮਨੁੱਖੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ।

ਰਸ਼ਮੀ ਦੀਕਸ਼ਿਤ, ਨਿਤਿਨ ਗੁਪਤਾ ਤੇ ਕੌਸ਼ਿਕ ਵਿਸ਼ਵਨਾਥਨ ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ ‘ਤੇ ਘਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਟਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਟੀਮ ਚੋਂ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਰਜੁਨ ਡੇ ਇਸਰੋ ਦੇ ਯੂਆਰ ਰਾਓ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਸੈਂਟਰ ਤੋਂ ਹਨ। ਫਰਵਰੀ 2018 ਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਚੰਨ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਇੱਟਾਂ ਬਣਾਈਆਂ।

ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਤੱਤ ਹਨ

ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮੰਗਲ ਦੀ ਮਿੱਟੀ (ਐੱਮਐੱਸਐੱਸ) ‘ਚ ਚੰਦਰਮਾ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਤੱਤ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ‘ਚ ਲੋਹ ਤੱਤ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਲੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਈ ਹੋਰ ਰਸਾਇਣਕ ਤੱਤ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ‘ਚ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰੱਖਣਾ ਇਕ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ।